Gluten eten als je Lyme hebt is als olie op het vuur gooien
Als je Lyme hebt, is het erg belangrijk om gluten in je voeding echt zoveel mogelijk te vermijden. Waarom is dat zo? Met Lyme is je lichaam voortdurend in een staat van ontsteking. Dat verklaart veel pijn en klachten als gewrichtspijnen, zwellingen, vermoeidheid, brain fog, hoofdpijnen, darmklachten etc.

Wat is het probleem met gluten, zeker bij Lyme?
Gluten werken ontstekingsbevorderend. De gluten die in de tegenwoordige graansoorten zitten, kunnen we als mensen niet zo goed verteren. We hebben niet de goede enzymen om ze helemaal goed af te breken. Als je gevoelig bent voor gluten, ontstaat er een immunologische reactie. Vervolgens ontstaan daardoor ontstekingen in je lichaam, ook in je darmen. Dat geeft een zgn. ‘lekkende darm’. De Borrelia boort ook gaatjes in je darmwand. Dat draagt extra bij aan een lekkende darm. De gluten zorgen ook voor een plaklaag in je darmwand. Dat is niet zo fijn, over ontstekingen heen.
Heb je Lyme, dan heb je al veel meer last van ontstekingen in je lichaam. Gluten eten werkt eigenlijk als extra olie op het vuur gooien. Dat is waarom je gluten het beste vermijdt zolang je last hebt van Lyme.

Wat zijn gluten en waar zitten ze in?
Gluten zijn eiwitten die voorkomen in tarwe en veel andere granen. Er zijn meerder types gluten. Je kunt ze verdelen in twee groepen: gliadines en glutenines. Gluten is Latijns voor ‘lijm’, in het Engels ‘glue’. Gluten zorgen ervoor dat je brood en koekjes niet uit elkaar vallen.
Het is vooral de gliadine die vaak problemen geeft. Er zijn ook granen die weinig tot geen gliadine bevatten. In gerst, kamut, spelt, rogge en tarwe zit veel gliadine. In haver, mais, rijst en teff zit weinig tot geen gliadine.
Amaranth, boekweit, gierst, linzen, quinoa en wilde rijst zin glutenvrije granen.
Gluten maken inmiddels een groot deel uit van ons Westerse dieet. Zeker in Nederland kunnen we er wat van. Een lekker croissantje of muesli als ontbijt, een stapel boterhammen als lunch, een koekje bij de koffie, ’s avonds pasta op je bord; je kent het wel. Ook in veel bewerkte producten uit de supermarkt vind je gluten, bijvoorbeeld in sauzen, soepen, saladedressings, geraspte kaas en zo.

Veel fytinezuur in brood
Het brood van nu is niet meer het brood dat het vroeger was. Het hele leven is versneld. Dat geldt ook voor het proces van brood maken. Vroeger kreeg deeg de tijd om te rijzen. Dit proces is belangrijk om het fytinezuur uit het meel te laten verdwijnen. Dit gebeurt onder invloed van tijd en toevoegen van een beetje zuur vanzelf. Tegenwoordig gebeurt dit niet meer en krijgen wij, als we brood eten, fytinezuur in grote hoeveelheden binnen.
Fytinezuur is een antinutriënt, wat inhoudt dat het de opneembaarheid van nutriënten, voedzame stofjes zoals mineralen, beperkt. Anders gezegd, het verhindert de opname van belangrijke mineralen.

Wat kun je wel eten als je gluten wilt vermijden?
Voorop gesteld, voeding is persoonlijk. Voel dus vooral wat het voor je doet of laat testen wat je wel of niet kunt eten.
In het algemeen kun je stellen dat het beter is te kiezen voor de granen met weinig tot geen gliadine, zoals zilvervliesrijst, boekweit, teff, mais, amaranth, quinoa, gierst, (naakte) haver en wilde rijst.
Kies zoveel mogelijk voor onbewerkte producten. Let op wat je koopt in de supermarkt en lees de etiketten. In kant en klare broodmixen zit bijvoorbeeld toch vaak tarwe.
Tja, de glutenvrije voeding in de supermarkt… Weet dat het overgrote deel van wat je aan glutenvrije koekjes, brood etc. in de supermarkt koopt, vol zit met suikers, gemanipuleerde mais en onnatuurlijke toevoegingen. Maak daar dus vooral geen gewoonte van. Bak lekker zelf je glutenvrije brood en koekjes.
Eet voldoende vezels. Die haal je uit verse groenten en fruit en noten.
Je portie boterhammen kun je vervangen door salades of soepen of een kopje soep. Dat is de beste optie om mee te beginnen.
Wil je af en toe toch een boterham, kies dan bijvoorbeeld voor YAM desembrood. Dat is glutenvrij en vrij van allerlei toevoegingen. Je kunt het bij de Jumbo of Plus kopen. Omdat het weinig toevoegingen heeft, kun je het niet langer dan een paar dagen bewaren. Vries het per twee sneetjes invriest en ontdooi het weer als je het nodig hebt.
Aan brood wordt jodium toegevoegd. Stop je met brood eten, dan is het van belang wel voldoende jodium binnen te krijgen. Vul jodium aan door zeegroenten te eten bijvoorbeeld zeekraal of zeewier en snipper af en toe stukjes van biologische norivellen door je salade.
Let op: doe dit niet op eigen houtje als je schildklierklachten hebt/.
Pannenkoekenbeslag kun je bijvoorbeeld met boekweitmeel en wat psylliumvezels maken. Dat kun je gemakkelijk in de koelkast bewaren en daarmee kun je telkens een pannenkoekje bakken. Dat is echt niet veel moeite. Of je kunt ’s morgens een voorraadje voor de hele dag bakken. Boekweit pannenkoekjes kun je net als een wrap vullen met bijvoorbeeld avocado, stukjes kip, veldsla, stukjes tomaat, verse kruiden etcetera. Varieer er lekker op los.
Pannenkoekjes van amandelmeel met kokosmelk zijn ook lekker en makkelijk klaar te maken.
Je kunt ook een ei-wrap maken van 2 losgeklopte eieren. Langzaam laten garen in de koekenpan en je hebt een wrap die je kunt beleggen met groenten- en slavariaties die je lekker vindt. Zo klaar en heerlijk als lunch.
Voor het gemak kun je volkoren rijstwafels op voorraad hebben. Rijstwafels eet je bij je maaltijd. Er zitten onvoldoende voedingsstoffen in om – met wat beleg – als volwaardige maaltijd te dienen.
Gebruik je havervlokken/havermout, laat ze dan wel een nachtje weken om het fytinezuur af te breken. ‘Overnight oats’ noemen ze dat ook wel. Weken zorgt ervoor dat het fytinezuur minder aanwezig is. Als je de havervlokken kookt voor havermoutpap, dan lost het probleem met fytinezuur zich vanzelf op.
Vervang pasta’s door glutenvrije varianten zoals bijvoorbeeld linzenpasta, kikkererwtenpasta, quinoa, zeewierpasta. Semper glutenvrije pasta is een fijn merk. Laat glutenvrije pasta’s met gemanipuleerde mais of soja liever in de winkelschappen liggen. Je doet je lijf er geen plezier mee.

Hulp nodig bij omschakeling naar glutenvrij eten?
Wil je meer handige tips en recepten om glutenvrij te eten, dan is het online programma ‘Los van Lyme Lifestyle’ van mijn collega Lia Spaans een aanrader.

Het programma helpt je om je leefstijl op heel veel punten aan te passen zodat je zelf kunt bijdragen aan je herstel van Lyme.